Meer over sluitertijden

Op 17 april van vorig jaar heb ik het gehad over de belichtingsdriehoek.

Vandaag licht ik daar één van de drie instellingen uit en ga er wat dieper op in.

Wat is de sluitertijd

De sluitertijd is de tijd, hoe lang of kort, dat de sensor in de camera belicht wordt. Een sluiter bestaat meestal uit een eerste en een tweede gordijn en dat werkt als volgt:

• het eerste gordijn wordt geopend,
• de sensor wordt belicht en
• het tweede gordijn wordt gesloten.

De tijd tussen het openen van het eerste gordijn en het sluiten van het tweede gordijn is de sluitertijd.

Sluitertijden zijn over het algemeen heel snel, meestal honderdsten of duizendsten van een seconde, maar langer kan natuurlijk ook.

• Een sluitertijd van 1 seconde duurt 1 seconde, dat is duidelijk.
• Wanneer de sluitertijd twee maal zo kort is dit een halve seconde en wordt weergegeven als 1/2.
• Nog eens twee maal korter komen we bij een vierde van een seconde. Weergegeven als 1/4.
• Verder: 1/8, 1/16, 1/32, ...

Hoe korter / sneller de sluitertijd, hoe groter het getal onder de breuk. Waarbij de opmerking dat sluitertijden soms afgerond worden, dit ter vereenvoudiging van de reeks.  Natuurlijk zijn er ook sluitertijden van langer dan 1 seconde, in de praktijk wel tot 30 seconden.

Weergave van de sluitertijd

Bij een sluitertijd korter dan 1 seconde wordt het eerste deel van de breuk weggelaten. Dat wil zeggen dat '1/30' gewoon '30' wordt. Omdat er daardoor verwarring kan ontstaan tussen bijvoorbeeld een halve seconde '1/2' en twee seconden '2', Krijgen de hele seconden dubbele aanhalingstekens (") na het getal. Zo ziet een reeks sluitertijden er als volgt uit:

 30" - 15" - 8" - 4" - 2" - 1 - 2 - 4 - 8 - 15 - 30 - 60 - 125 - 250 - 500 - 1000 - 2000 - enz...

Het gebruik in de praktijk

is in theorie heel simpel

• Hoe donkerder, hoe langer je moet belichten.
• Hoe lichter, hoe korter je kan belichten.

Nochtans is het raadzaam om met nog een aantal andere zaken rekening te houden.

Beweging van het onderwerp
Het is belangrijk dat wat je fotografeert, het onderwerp, niet beweegt. Zo kun je iemand die stil zit in principe al met 1/15 seconde zonder bewegingsonscherpte fotograferen terwijl voor een rennend persoon 1/2000 seconde nodig zal zijn.
Daarnaast kun je, door voor een langere sluitertijd te kiezen, beweging bewust zichtbaar maken.

Beweging van de fotograaf
Ook je eigen beweging -door trillen, ademen, hartslag- kunnen bij een te lange sluitertijd zichtbaar worden. Dat kan je natuurlijk beperken of zelfs voorkomen door stabiel te staan en een goede ondersteuning van je camera te zoeken.
Je eigen beweging wordt vooral zichtbaar bij een langere brandpuntsafstand. Daarvoor bestaat een nuttig regeltje:
minimale sluitertijd = 1 / [brandpuntsafstand * cropfactor]

Enkele voorbeelden maken het duidelijk.

• 50mm op fullframe = 1/50 seconde
• 50mm op 1,5x crop = 1/75 seconde
• 200mm op 1,5x crop = 1/300 seconde
• 400mm op 2x crop = 1/800 seconde
• 16mm op fullframe = 1/16 seconde

Dit is slechts een richtlijn. Hoe goed een camera stil gehouden kan worden, is namelijk heel persoonlijk, want niet iedereen kan dat even goed.

Beeldstabilisatie
Veel moderne lenzen en camera’s bezitten tegenwoordig beeldstabilisatie, waardoor je wel één of twee (soms meer) stops speling hebt op de regel '1 / [brandpuntsafstand * cropfactor]'.
Houd wel in gedachten dat beeldstabilisatie alleen je eigen trillingen zal corrigeren, en niet de beweging van een onderwerp.

Samengevat

• Een lange sluitertijd is nodig bij weinig licht.
• Een kortere sluitertijd volstaat bij veel licht.
• Snel bewegende onderwerpen scherp op de foto vereisen een snelle sluitertijd.
• Bij langzaam bewegende onderwerpen kan een minder lange sluitertijd volstaan.
• Je kan ook bewust een langere sluitertijd kiezen om zo beweging zichtbaar te maken.

En sluitertijd gaat altijd in combinatie met 'diafragma' en 'ISO'.

Vind je dit artikel waardevol of heb je vragen of andere ervaringen?  Je kan het mij laten weten door een reactie te plaatsen. Je email-adres is verplicht, maar het wordt niet getoond op de website.

plaats een reactie